ඉන්දියානු සිනමාවේ පුරෝගාමියෙකු, සිනමාත්මක රූප නිර්මාණය කිරීමේ සහ හැඟීම්වල සැබෑ ප්‍රවීණයෙකු මෙන්ම මගේ ජීවිතය වෙනස් කළ ත්‍යාගශීලී මිනිසෙකු වන ශාජි එන් කරුන් Shaji N. Karun ගේ අභාවය මා සිහිපත් කරන්නේ දැඩි කණගාටුවකිනි.
ඔහුගේ අභාවය ඉන්දියානු සිනමාවට පමණක් නොව, කලාවක් ලෙස සිනමාවේ ශක්‍යතාවය විශ්වාස කරන දකුණු ආසියාවේ සහ ඉන් ඔබ්බට සිටින අප සැමට පාඩුවකි.
මම ඔහුව මුලින්ම මුණගැහෙනකොට මම හරිම තරුණයි - චිත්‍රපට ශිෂ්‍යයෙක්. මේ සිදුවීම ඉතාම අනපේක්ෂිත වගේම තවමත් මට සිතා ගත නොහැකි තරම් අහම්බයක්.
ප්‍රංශයට වෙත යාමට මා අබුඩාබි ගුවන්තොටුපොලේ සිටියෙමි. ඒ අවස්ථාවේ තවත් ශ්‍රී ලංකික තරුණයන් පිරිසකගේ වීසා අවලංගු කර ඔවුන ද එතැන නතර වී සිටි අතර අදාළ නිළධාරීන් ඔවුනගේ වීසා ප්‍රශ්නයට මැදි වී සිටියා. එවිටම මගේ පාස්පෝට් එක විමර්ශනය කළ අදාළ බළධාරීන් මා සැක කර මා හට ද ප්‍රංශයට යාමට අවසර ලබා දිය නොහැකි බව පැවසුවා.
මා ද අනෙක් තරුණයන් නිසා සැකයට බඳුන් වී තිබිනි. සැනෙකින් මතු වූ ගැටලුව මැද මා අසරණ වූවා පමණක් නොව ඔවුන් මා නැවත ලංකාව වෙත හරවා යවන්නට කටයුතු සැලසුම් කරමින් සිටියා මට මතකය.
එවිටම මා වටපිට බලන විට ටිකක් දැක පුරුදු විශේෂ පුද්ගලයකු ගුවන්තොටුපොලේ අසුන්ගෙන සිටිනු මා දුටුවා. වීසා ප්‍රශ්න මැද වුවත් මා හට මේ අපූරු පුද්ගලයා හඳුනා ගැනීමට එතරම් අපහසු වූයේ නැත. ඒ අන් කවරකුවත් නොව විශිෂ්ට සිනමා අධ්‍යක්ෂකවරයා: ශාජි එන් කරුන් ය.
මම ඉතාම පුදුමයට පත් වුවත් ඇත්තටම එහි සිටියේ ශාජි එන්. කරුන්. මම ඔහුව රූපවාහිනියෙන්, පුවත්පත්වලින් දැක තිබුණා. මේ කීර්තිමත් සිනමාකරුවා වෙත ගොස් මා ඔහු සමඟ කතා බස් කරද්දී මා මුහුණ දුන් ගැටලුව ඔහුට පැහැදිලි කරා. ඔහු කෙලින්ම තත්ත්වය තේරුම් ගෙන, පැකිලීමකින් තොරව, නිලධාරීන් සමඟ කතා කළේය.
එපමණක් නොව මා පිළිබඳව එම නිළධාරීන්ට කරුණු දන්වා ඉතා ඉක්මනින් මා හට අවශ්‍ය සහය ලබා දෙන මෙන් ඔවුන් සමඟ කතා කළා පමණක් නොව මා වෙනුවෙන් ඔහු ඉදිරිපත් වුවා කීම වඩාත් නිවැරදිය.
මා පාස්පෝර්ට් එක ලබා ගන්නවාත් සමඟ මාගේ ගුවන් යානයට තිබූ කාලය ඉතා සීමිත වූ බැවින් මා හට ඒ වෙත දිව යාමට සිදුවිය. තත්ත්පර ගණනක දී ඔහුට ස්තුති කළ මා ප්‍රංශ ගුවන් යානය වෙත දිව ගියේය.
ඔහු සිනාමුසු මුහුණින් මා දෙස බලා සිටි ආකාරය අද මෙන් මට මතකය. මෙය එක්තරා ආකාරයකට නාටකීය නැත්තම් සිනමාපටයක දර්ශනයක් වැනිය. ශාජි නම් මනුෂ්‍යත්වයෙන් පිරුණ මිනිසා එවැන්නෙකි.
ඔහු මට දෙවන වරට උදව් කළේ වසර ගණනාවකට පසුව, මම කෑන්ස් හි කැමරා ඩි'ඕර් Caméra d'or දිනා ගැනීමෙන් පසුවය.
ඔහු මට සුබ පැතුවා පමණක් නොවේ. ඔහු මගේ චිත්‍රපටය ගැන සහ මා ගැන ලිවීමට කාලය ගත කළ අතර, එය ශ්‍රී ලංකාවට පමණක් නොව මුලු දකුණු ආසියානු කලාපයටම ජයග්‍රහණයක් ලෙස හැඳින්වීය.
ඔහුගේ වචන මට තවමත් මතකයි - එය ක්‍රිකට් ලෝක කුසලානය දිනා ගැනීමට වඩා විශාල බව ඔහු පැවසීය. ඒ වචන හරහා, කාන් සිනමා උළෙල ඇතුලු ලෝකයේ මෙවැනි සෞන්දර්යාත්මක සිනමා භාවිතයන් වෙත අප නැඹුරු වීමේ වටිනාකම ඔහු පෙන්වා දීමට උත්සහ ගත්තේය.
ශාජි එන් කරුන් හුදෙක් චිත්‍රපට නිර්මාණය කළේ නැත. වාණිජ්‍යය සහ දර්ශන ආධිපත්‍යය දැරූ කලාපයක කලාත්මක සිනමාව සඳහා ඔහු අවකාශයක් නිර්මාණය කළේය.
ඔහු සිනමාවේ සංස්කෘතික හා අධ්‍යාත්මික වටිනාකම ගැඹුරින් විශ්වාස කළේය. පිරවි සිට වානප්‍රස්ථම් දක්වා ඔහුගේ කෘති කාලය, දුක් වේදනා සහ අතික්‍රමණය පිළිබඳ සිනමාත්මක භාවනා වේ. ඒවා හුදෙක් කතන්දර නොකියයි; ඒවා මිනිස් ආත්මය අවදි කරයි.
නමුත් චිත්‍රපටවලට අමතරව, මා තුළ ගැඹුරුම සලකුණ තැබුවේ ඔහුගේ මනුෂ්‍යත්වයයි. ඔහු තම පෞරුෂය භාවිතා කළේ ස්වයං ප්‍රවර්ධනය සඳහා නොව අන් අයව ඔසවා තැබීමට ය. මා නොදන්නා විට ඔහු මා තුළ යමක් දුටුවේය.
ලෝක සිනමාවේ ඉතිහාසය තුළ, ආඛ්‍යානයෙන් ඔබ්බට සිනමා මෙනෙහි කිරීමකට යොමු වන කිහිප දෙනෙක් සිටිති - ඕසු, තර්කොව්ස්කි, බ්‍රෙසන්. ශාජි එන් කරුන් එම සම්ප්‍රදායට අයත් වූ නමුත් ගැඹුරින් මුල් බැසගත් ඉන්දියානු, විශේෂයෙන් කේරළ, සංවේදීතාවයකින් යුක්ත විය.
ඔහුගේ චිත්‍රපට වල මතු වූයේ චාරිත්‍ර වාරිත්‍ර, සංස්කෘතික ලක්ෂණ සහ ඔහුගේ දේශයේ ආත්මයන්ය. එහෙත් ඔහු ඒවා විශ්වීය සිනමා ව්‍යාකරණයකින් ඉදිරිපත් කළේය - රිද්මය, ආලෝකය, අභිනය, හුස්ම මේ සියල්ල ඒවායේ විය.
ඔහුගේ මංගල චිත්‍රපටය වන පිරවි (1989), ලෝක සිනමාවේ වඩාත්ම බලගතු මංගල දර්ශනවලින් එකක් ලෙස පවතී.
ඉන්දියාවේ හදිසි අවස්ථා සමයේදී පුතෙකු අතුරුදහන් වූ පියෙකුගේ සැබෑ ජීවිත කතාව මත පදනම්ව, පිරවි දේශපාලන විවේචනය වටා පමණක් නොව චිත්තවේගීය ඛාදනය වටා ව්‍යුහගත කර ඇත.
ශාජි එන්.කරුන් ගේ 'පිරවි' (1989) චිත්‍රපටයේ දර්ශනයක්
කැමරාව නිරීක්ෂණය කරයි, චෝදනා නොකරයි. වේදනාව කෑගසන්නේ නැත - එය විඳදරා ගනී. තියුණු සෞන්දර්ය සංයුති සහ බලා සිටීමේ නර්තන රචනය හරහා, සාජි පුද්ගලික ඛේදවාචකයක් පමණක් නොව සාමූහික කම්පනයක් ග්‍රහණය කර ගත්තේය.
'පිරවි' කෑන්ස් හිදී කැමරා ඩි'ඕර් Caméra d'or සම්මානය දිනා ගත් අතර, එය ඉන්දියානු සිනමාවට පමණක් නොව ගෝලීය දකුණට විශේෂ සන්ධිස්ථානයක් බවට පත් කළේය.
එය ලෝකයේ අපගේ කලාපයේ ගීතමය, දේශපාලනිකව අනුනාද වූ සිනමාවට ගෝලීය මේසයේ අසුනක් ලැබිය යුතු බවට ඔහු තනිව දියත් කළ කැරැල්ලක් වැනිය.
මගේ ජීවිතයේ, මම ඔහු කෙරෙහි ඉමහත් ගෞරවයක් සහ ආදරයක් දරමි - ඔහුගේ සිනමාව සඳහා පමණක් නොව, පුද්ගලයෙකු ලෙස සහ ඔහුගේ නොසැලෙන අදහස් වෙනුවෙන් මා ඔහු වෙත ආදරය පිරිනමමි.
ශාජි එන් කරුන් ගේ සිනමාව අප සිත් තුළ තවත් තව තවත් තිරගත වනු නොඅනුමානය. විශේෂයෙන් අප රටේ තරුණ සිනමාකරුවන් ඔහුව ගැඹුරින් කියවිය යුතු බව මගේ අදහසයි.
ඔහුගේ ආත්මය සාමයෙන් සැතපේවා, ඔහුගේ උරුමය ඉදිරි චිත්‍රපට නිෂ්පාදකයින්ගේ පරම්පරා ගණනාවක් දිරිමත් කරනු ඇත.
(ඉහත සටහන ශාජි එන්. කරුන් ගේ නික්ම යාම සිහිපත් කරමින් ලාංකීය සිනමා අධ්‍යක්ෂක විමුක්ති ජයසුන්දර විසින් ලියන ලද සටහනකි.)
